Maçonnelogie 33             VRIJMETSELARIJ 2015 nr 10

VERLANGEN NAAR HET LICHT

Weet de kandidaat die aanklopt aan de poort van de Loge wat hij verlangt? Het rituaal weet het in ieder geval wel. 

Voor de kandidaat klinkt dat logisch. Hij staat daar omdat hij lid wil worden van de vrijmetselarij. En hij is geblinddoekt, verkeert in duisternis, en zou best wel willen zien waar hij terecht is gekomen. Pas als hij later thuis gaat lezen wat hem overkomen is, ontdekt hij dat het licht wat hij zoekt Licht met een hoofdletter is. En wat die hoofdletter inhoudt zal hij zich de rest van zijn leven afvragen. Het ‘Licht’ is een van de lastigste symbolen van de vrijmetselarij. Maar één ding is zeker, dat hij heeft aangeklopt om Licht met een hoofdletter te zien, moet voor hem een verrassing geweest zijn.

De centrale rol van het ‘Licht’ is nieuwlichterij. In ritualen van voor 1928 klopt de profaan ook aan om vrijmetselaar en dus ingewijd te worden, maar is er geen sprake van een verlangen om het Licht te zien. Het accent ligt dan op het “verlangen naar het goede te streven’. Carpentier Alting [1878] zegt Schouten [1865] na: ‘strevende naar al wat waar is, goed en schoon.’

In nog oudere ritualen is de toon naar de kandidaat minder vriendelijk. In het rituaal Vredenburg[1820] staat: ‘Mijn Heer, ik zal u niet vragen, waarom gij verlangt Leerling Vrijmetselaar te worden, want niets-beduidend zou uw antwoord wezen; het is u onbewust, wat onze werkzaamheden zijn, gij kunt die niet beoordelen, en hebt dus geen reden te verlangen, om met ons te werken; wij zullen dus die snaar niet verder aanroeren, en u deze onvoorzichtige daad vergeven.’

Daarin wordt de kandidaat dus nog serieus genomen, wetend dat die man er blind in stapt en geen idee heeft waarom hij, volgens het rituaal, verlangt vrijmetselaar te worden.